Mendeley  

Zotero  

Mohaghegh S, Barqaei M, Seyed Mousavi S A. Jurisprudential reading of the components of creating and changing dignity and its effect on rulings. SRQJL 2024; 1 (2) :109-129
URL: http://srqjl.knu.edu.af/article-1-34-fa.html

بنابر حکم قرآن، خلقت انسان بهترین است. بهترین در هر نوعی باید صفات و ویژگی‌های احسن گروه خود را داشته باشد. جایگاه و شأن انسان‌ها در شرایط مختلف از چنین موارد خاصی است که همواره مورد توجه مراجع، فقها، جامعه‌شناسان و متخصصان علوم مختلف بوده است؛ زیرا شأن و منزلت افراد تأثیری مستقیم در منش فردی و اجتماعی آنان دارد. این پژوهش با استفاده از منابع فقهی، به روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای گردآوری شده است. هدف این نوشتار، بیان مفهوم شأن و نمونه‌های تأثیرگزاری آن بر احکام شرعی و همچنین مؤلفه‌های ایجاد و تغییر آن است. نتایج بررسی‌های انجام‌شده این است که دین اسلام، به‌‌عنوان کامل‌ترین دین، تمام شرایط انسان در احوالات گوناگون را در نظر دارد و براین‌اساس، رعایت شأن افراد در بسیاری از احکام شرعی مورد توجه شارع مقدس است که گاهی حتی شأن قبلی را مد نظر قرار می‌دهد؛ مثل شأن و منزلت مدیون ورشکسته و در موضوعات فقهی مثل خمس، زکات، نفقه، مهریه و... . رعایت شأن افراد، به‌عنوان عاملی مهم و اساسی برای استنباط حکم شرعی به‌کار می‌رود. همچنین مؤلفه‌هایی در ایجاد و تغییر شأن مؤثر هستند که شامل نَسَب و نژاد که شأن غیراکتسابی است، محیط زندگی، وضعیت اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی می‌شود.